درمان انحراف مچ پا عارضه‌ای است که خیلی از ما بدون آن‌که بدانیم درگیر آن هستیم. جالب است بدانید علت خیلی از دردها یا ناراحتی‌هایی که در راه رفتن داریم، همین مشکل است. وقتی پیاده‌روی می‌کنید، مچ پایتان به بیرون یا داخل متمایل می‌شود و حس می‌کنید یک‌طرف کفش‌هایتان خیلی زود ساییده می‌شوند. این‌ها نشانه‌های ظریف اولین هشدارهایی هستند که باید جدی بگیرد چون احتمال دارد در طول زمان به درد زانو، لگن یا حتی کمر منجر شوند. از نظر علمی، انحراف مچ پا در پی عوامل مختلفی مثل ضعف عضلانی، صافی کف پا یا آسیبهای قدیمی بروز می‌کند. خوشبختانه این عارضه قابل درمان است و با روش‌هایی مثل ورزش‌های اصلاحی، فیزیوتراپی یا گاهی استفاده از کفش‌های طبی بهبود می‌یابد. برای مشاوره و درمان نزد بهترین پزشکان، کلینیک نسخه در خدمت شما هستند. در ادامه، دقیق‌تر به علل، نشانه‌ها و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.
علت های احتمالی و اهمیت‌شان در درمان انحراف مچ پا
دانستن علت انحراف مچ پا همیشه برای درمان انحراف مچ پا با دقت و اثربخشی هرچه تمام‌تر موثر بوده و حتی از بازگشت دوباره مشکل جلوگیری می‌کند. انحراف مچ پا به تراز یا موقعیت غیرطبیعی مفصل مچ اشاره دارد که اغلب منجر به تغییر در الگوی راه رفتن، بی‌ثباتی یا افزایش خطر آرتروز می‌شود.
علت انحراف مچ پا :
• جوش خوردگی ناقص پس از آسیب:
صدمات قبلی مچ پا مانند شکستگی یا پیچ‌خوردگی شدید گاهی به درستی ترمیم نمی‌شوند و در نتیجه باعث بدجوش خوردگی و انحراف محور مچ پا می‌گردند.
• آسیب رباط‌ها:
پارگی یا شل شدن مزمن رباطهای مچ پا که معمولاً بر اثر پیچ‌خوردگی‌های مکرر ایجاد می‌شود، هم در ایجاد بی‌ثباتی و انحراف بی‌تاثیر نیست.
• نقایص مادرزادی: ناهنجاریهای ساختاری از بدو تولد مانند پاچنبری، صافی کف پا یا قوس زیاد کف پا (پای طاق‌دار) هم فرد را مستعد انحراف مچ پا می‌کنند.
• استفاده بیش از حد یا فشار زیاد:
فشار زیاد ناشی از ورزش های سنگین، چاقی یا فعالیت‌های تکراری نیز به تدریج زمینه‌ساز بدترازی مفصل به علت سایش نامتعادل غضروف‌ها می‌شود.
• اختلالات التهابی یا عصبی:
بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، پلی‌نورپاتی یا آسیبهای عصبی هم گاهی کنترل عضلات و تراز مفصل را مختل کرده و باعث انحراف می‌شوند.
• بیماری‌های متابولیک: بیماری‌هایی نظیر نقرس، دیابت یا هموکروماتوز احتمال دارد سلامت استخوان‌ها و مفاصل را تحت‌تأثیر قرار دهند و به تغییر شکل آنها منجر شوند.
نشانه های انحراف مچ پا
نشانه های انحراف مچ پا که به دلایل زمینه‌ای بستگی دارند اساس درمان انحراف مچ پا است، هنگام تعیین شدت عارضه و انتخاب روش درمانی حرف اول را می‌زنند. این نشانه‌ها معمولاً به‌صورت تدریجی ظاهر می‌شوند، نه یکباره. علائم همراه با انحراف پا معمولاً شامل موارد زیر می‌شوند:
• درد: مخصوصاً هنگام فعالیت‌های سنگین یا پس از ضربات ناگهانی.
• تورم و حساسیت: تورم مداوم یا عودکننده و حساسیت در اطراف مفصل.
• بی‌ثباتی یا بی‌حسی: تجربه مکرر اینکه مچ به طور ناگهانی خم شود یا بچرخد، به‌خصوص در سطوح ناهموار یا هنگام تغییر سریع مسیر حرکت.
• تغییر در الگوی راه رفتن: دشواری در راه رفتن، لنگیدن یا تغییر قابل‌توجه در نحوه قدم برداشتن به دلیل عملکرد غیرطبیعی مفصل.
• محدودیت حرکتی و خشکی مفصل: کاهش دامنه حرکتی مچ و گاهی همراه با خشکی.
• ضعف: کاهش قدرت در مچ پا و عضلات اطراف که تحمل وزن یا حفظ تعادل را دشوار می‌سازد.
• پیچ‌خوردگی‌های مزمن یا مکرر: افزایش احتمال پیچ‌خوردگی حتی با ضربات خفیف.
• تغییر شکل: مشاهده بدشکلی ظاهری یا قرارگیری غیرعادی مچ یا پا.
• صدای تق‌تق یا کلیک: احساس یا صدایی هنگام حرکت که معمولاً با آسیب به رباط یا غضروف همراه است.
درمان انحراف مچ پا و روش‌های متنوع آن
درمان انحراف مچ پا برای سطوح مختلف انحراف، متفاوت است. مثلاً درمانی که برای انحراف ناشی از مشکلات مادرزادی، صدمات، ضعف عضلات یا آرتروز انتخاب می‌شوند با هم فرق دارند. روش درمانی بسته به علت ایجاد مشکل، شدت انحراف و اینکه چقدر روی راه رفتن و فعالیت‌های روزانه اثر گذاشته، متفاوت خواهد بود. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
درمان غیرجراحی (محافظه‌کارانه):
درمان انحراف مچ پا به شیوه‌های غیر جراحی، معمولاً برای درجات خفیف تا متوسط انحراف مچ پا که هنوز انحراف استخوان مچ پا رخ نداده است، اعمال می‌گردد.
• فیزیوتراپی:
تمرکز بر تقویت عضلات، بهبود دامنه حرکتی و تمرینات حس عمقی برای افزایش پایداری و اصلاح الگوی راه رفتن.
• درمان دستی :
تکنیک‌هایی مانند موبیلیزیشن مفاصل، ماساژ بافت نرم و تخلیه لنفاوی جهت کاهش درد و بهبود حرکت.
• وسایل ارتوپدی:
استفاده از بریس، آتل یا کفی طبی انحراف مچ پا، اصلاح تراز و پیشگیری از آسیب بیشتر.
• مدیریت درد:
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، یخ، کمپرس و بالا نگه داشتن پا برای کاهش علائم حاد.
• تعدیل فعالیت:
کاهش یا حذف فعالیت‌های پرخطر یا پر ضربه برای جلوگیری از تشدید آسیب.
درمان جراحی:
درمان انحراف مچ پا به روش جراحی زمانی لازم است که انحراف شدید باشد یا روش های غیر تهاجمی نتوانند عملکرد طبیعی پا را بازگردانند.
• جراحی اصلاح محور (استئوتومی):
بازتنظیم استخوان‌ها برای بازگرداندن محور طبیعی مچ و کاهش فشار غیرعادی بر مفصل. این روش در مواردی که انحراف ناشی از جوش‌خوردگی نادرست یا ناهنجاری ساختاری شدید است، بسیار مؤثر است.
• بازسازی رباط‌ها:
ترمیم یا بازسازی رباطهای آسیب دیده برای بازیابی پایداری مفصل، به خصوص در بی‌ثباتی‌‌های مزمن.
• خشک‌سازی مفصل یا تعویض مفصل:
در موارد شدید با آرتروز پیشرفته یا تغییر شکل غیرقابل ترمیم، گاهی جراحی تثبیت مفصل (آرتروزد) یا تعویض کامل مفصل مچ در نظر گرفته می‌شود.
درمان زود هنگام و به موقع
درمان انحراف مچ پا اگر به موقع باشد، به‌ویژه در صورت نیاز به جراحی از پیشرفت تخریب مفصل جلوگیری کرده یا آن را کند می‌کند، درد را کاهش می‌دهد و حرکت کردن را راحت‌تر می‌کند. درمان غیرجراحی معمولاً برای موارد خفیف یا مراحل ابتدایی انحراف موفقیت‌آمیز است و جراحی برای ناهنجاریهای ساختاری شدید یا در صورت عدم موفقیت روش‌های محافظه‌کارانه انجام می‌شود. پس توجه به این درمان به‌موقع در ورزشکاران، کودکان در حال رشد، افراد با مشاغل ایستاده یا کسانی که فعالیت بدنی بالایی دارند، خیلی مهم است. چون این افراد بیشتر از دیگران به عملکرد سالم مچ پا وابسته‌اند و هر اختلالی کیفیت زندگی یا آینده شغلی و جسمی آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سوالات متداول
۱) آیا انحراف مچ پا در کودکان هم اتفاق می‌افتد؟
بله، کودکان هم امکان دارد به‌خاطر صافی کف پا یا مشکلات مادرزادی دچار انحراف مچ پا شوند. درمان زودهنگام برای آنها خیلی اهمیت دارد.
۲) آیا فقط با ورزش می‌توان انحراف مچ پا را درمان کرد؟
در موارد خفیف، بله. ولی اگر ساختار استخوانی تغییر کرده باشد، نیاز به روش‌های تکمیلی مثل بریس یا جراحی است.
۳) چطور بفهمم مچ پایم انحراف دارد؟
اگر یک طرف کفش‌هایتان ساییده می‌شود یا هنگام راه رفتن مچ پایتان کج می‌شود، حتما با پزشک مشورت کنید.
۴) آیا انحراف مچ پا می‌تواند باعث درد کمر شود؟
بله، چون نحوه ایستادن و راه رفتن شما را تغییر می‌دهد و به سایر مفاصل فشار می‌آورد.
۵) آیا پوشیدن کفش نامناسب باعث این مشکل می‌شود؟
دقیقاً. کفش‌‌هایی که حمایت کافی ندارند، احتمال دارد به مرور زمان باعث ایجاد یا تشدید انحراف شوند.
سخن پایانی
درمان انحراف مچ پا بسته به شدت و علت زمینه‌ای از فیزیوتراپی و بریس‌گذاری تا جراحی اصلاحی متغیر است. این عارضه که بیشتر به دلیل آسیبهای قبلی، ناهنجاریهای مادرزادی یا بی‌ثباتی مزمن ایجاد می‌شود، علائمی مانند درد، بی‌ثباتی، تغییر در راه رفتن و تورم را به همراه دارد. متخصصان کلینیک دکتر فووت جزو بهترین و باتجربه‌ترین متخصصان در زمینه درمان اختلالاتی نظیر انحراف مچ پا هستند که با رویکرد علمی و شخصی‌سازی‌شده، درمان‌ها را متناسب با علت و شدت این عارضه در شما ارائه می‌دهند. تیم متخصصان ما مهارت بالایی در تشخیص دقیق، تجویز تمرین‌‌های اصلاحی و اگر لازم باشد، انجام جراحی های موفق دارند. اگر به‌دنبال درمانی اصولی و مؤثر هستید، می‌توانید روی تخصص پزشکان کلینیک نسخه حساب کنید.
