علت و علائم درد پا و روش های درمان آن

آشنایی با علم پودیاتری (پاپزشکی)

تا به حال اسم «پودیاتری» یا همان پاپزشکی به گوشتان خورده؟ می‌دانید یک پودیاتریست چطور به بیماران کمک می‌کند؟ واقعیتش این روزها کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که هم فیلسوف باشد، هم دانشمند و هم پزشک! دنیا به سمت تخصصی‌تر شدن رفته و هر کدام از رشته‌های علمی شاخه‌های مختلفی دارند که شاید حتی بعضی پزشکان هم از جزئیات آن‌ها بی‌خبر باشند. پس عجیب نیست اگر با پودیاتری آشنا نباشید. اما سؤال اینجاست: آیا شناخت این حوزه واقعاً لازم است؟ ممکن است دانستن درباره علوم فضایی برای ما ضروری نباشد، اما وقتی صحبت از شاخه‌هایی می‌شود که با سلامتی بدن ما مرتبط‌اند، قضیه فرق می‌کند و داشتن اطلاعات اولیه اهمیت پیدا می‌کند. یکی از همین شاخه‌ها «پاپزشکی» یا پودیاتری است که به طور تخصصی به سلامت پا، مچ و اعضای پایین‌تنه می‌پردازد. این رشته تمرکزش روی پیشگیری، معاینه، تشخیص و درمان مشکلات پا و اندام تحتانی است و سهم مهمی در حفظ و بهبود کیفیت زندگی دارد. بیایید ببینیم این علم جالب دقیقاً چه کارهایی انجام می‌دهد!

سرگذشت پاپزشکی در تاریخ

شاید فکر کنیم پودیاتری علمی امروزی است، ولی رسیدگی به مشکلات پا سابقه‌ای به درازای تاریخ بشر دارد. بر اساس منابع تاریخی، نخستین نشانه‌های درمان و توجه به سلامت پا‌ها به بیش از دو هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد؛ یعنی کتیبه‌های مصر باستان! علاوه بر این، دانشمندان و طبیبان مشهور در گذشته هم درباره درمان گرفتاری‌هایی مانند میخچه یا شکستگی‌های پا مطالبی نوشته‌اند. جالب‌تر این‌که حتی ناپلئون بناپارت یک پزشک ویژه برای رسیدگی به پاهایش استخدام کرده بود! با این حال، اصطلاح «پودیاتری» اولین بار در آمریکا اوایل قرن بیستم استفاده شد و رسماً به عنوان شاخه‌ای برای درمان بیماری‌های پا جا افتاد.

متخصص پودیاتری چه کسی است؟

پودیاتریست یا پاپزشک متخصصی است که انواع بیماری‌ها و ناهنجاری‌های پا، مچ پا و اندام زیر زانو را می‌شناسد و درمان می‌کند. در گذشته بیشتر توصیه‌های این تخصص حول نحوه مراقبت و درمان‌های ساده بود ولی با پیشرفت علم، حالا پودیاتریست‌ها طیف گسترده‌ای از خدمات پزشکی مثل فیزیوتراپی، تجویز دارو و حتی جراحی پا را ارائه می‌دهند. رشد این علم در سال‌های اخیر به‌قدری چشمگیر بوده که انجمن پودیاتری آمریکا کمپین‌های آموزشی فراگیری برای افزایش آگاهی بین مردم و حتی پزشکان راه انداخته است.

وضعیت پاپزشکی در سطح جهانی

گرچه امروز پودیاتری(پاپزشکی) به عنوان یکی از رشته‌های به‌روز پزشکی در دنیا شناخته می‌شود، برخی کشورها هنوز به این تخصص دسترسی ندارند. در حال حاضر کشورهایی مثل استرالیا، آمریکا، کانادا، بریتانیا، نیوزیلند، ایرلند، آفریقای جنوبی و چند کشور دیگر این حوزه را به صورت رسمی در سیستم سلامت خود دارند. ادامه تحصیل در پودیاتری(پاپزشکی) در کشورهای مختلف ساختار متفاوتی دارد. مثلاً در استرالیا هم به صورت شاخه‌ای از پیراپزشکی تدریس می‌شود و هم به شکل تخصصی پزشکی. کارشناسان پودیاتری(پاپزشکی) بعد از دوره مخصوص وارد بازار کار می‌شوند و پزشکان متخصص پس از پایان دوره پزشکی عمومی می‌توانند وارد دوره‌های پیشرفته‌تری شوند تا مجوز تجویز دارو و اعمال جراحی مربوط به پا را دریافت کنند. در آمریکا بیماری‌های پا معمولاً زیرنظر دو گروه متخصص قرار می‌گیرند: پودیاتریست‌ها و ارتوپدها. متقاضیان باید بعد از لیسانس، مثل سایر دانشجویان پزشکی وارد دانشکده پودیاتری(پاپزشکی) شوند و آموزش ببینند؛ دوره دکتری آن تقریباً ۸ سال طول می‌کشد. پس از دوره عمومی پودیاتری، پزشکان می‌توانند وارد آموزش‌های تخصصی جراحی یا فلوشیپ‌های ویژه مانند مراقبت از پای دیابتی یا جراحی‌های محدود پا شوند تا به طور عمیق‌تر به رفع مشکلات بیماران کمک کنند.

چرا پا، قلب دوم ماست؟

حتماً شنیدید که می‌گویند «پا قلب دوم انسان است»؛ اما نگهداشتن قلب دوم فقط به انتخاب یک کفش مناسب خلاصه نمی‌شود! سرویس‌هایی که پودیاتری ارائه می‌دهد خیلی فراتر از اینهاست. در کشورهای پیشرفته، افراد برای جلوگیری یا درمان مشکلات پای خود، به طور منظم به پودیاتریست مراجعه می‌کنند؛ کسانی که بیماری‌هایی مثل دیابت دارند حتماً باید معاینه‌های پای خود را جدی بگیرند و حتی کفش طبی مخصوص زیر نظر متخصص انتخاب می‌شود. این رشته پزشکی به قدری مهم شده که بیشتر خدماتش تحت پوشش بیمه قرار گرفته و حالا حتی دوره‌های فوق‌تخصص هم در دنیا برای پودیاتری تعریف است.

پودیاتری در ایران

رشته پودیاتری در ایران هنوز نوپاست و شاید خیلی‌ها با آن آشنا نباشند، اما خوشبختانه با تلاش گروهی از متخصصان و فعالان حوزه سلامت، این تخصص وارد کشور شده است. برخی کلینیک‌های پیشرفته ایرانی – مثلاً کلینیک‌های تخصصی دکتر فووت – با تکیه بر دانش روز و تجهیزات جدید، شروع به ارائه خدمات حرفه‌ای مخصوصِ پا کردند. این کلینیک‌ها علاوه بر تشخیص و درمان مشکلات پا، خدماتی مثل مشاوره، بررسی ساختار پا، حرکات اصلاحی و ورزش‌درمانی را در اختیار مراجعین کودک و بزرگسال قرار می‌دهند و روی داشتن جامعه‌ای سالم‌تر تمرکز دارند.